Aktuelnosti u vezi sa pravosudnim zakonima
10.10.2008.
1. Ni jednog trenutka Društvu sudija nisu bile dostupne verzije Zakona o uređenju sudova i Zakona o Visokom savetu sudstva sa sadašnjim prelaznim i završnim odredbama, niti Zakon o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava u bilo kojoj verziji, a posebno ne Zakon o sudijama sa prelaznim i završnim odredbama kojima se predviđa opšti izbor, odnosno reizbor sudija u Srbiji.
2. Sa nekoliko zahvata, ne brojnih, ali suštinskih, zakoni koji su sada u zvaničnoj proceduri značajno su izmenjeni u odnosu na one koji su bili pred Venecijanskom komisijom i pred Društvom sudija.
3. Stručna javnost je u dva navrata razmatrala radne verzije Zakona o Visokom savetu sudstva, Zakona o sudijama i Zakona o uređenju sudova. Prvi put je, nakon okruglog stola održanog dana 21.2.2008.godine, razmatrajući navedene zakone uz obrazložena mišljenja, predloge i kritike Društva sudija, Venecijanska komisija Saveta Evrope dala mišljenje o njima 15.3. 2008.godine. Zatim su, na stručnoj raspravi koju je Ministarstvo pravde organizovalo sa OEBSom dana 4. i 5. septembra 2008. godine, razmatrane radne verzije navedenih zakona sa drugačijim rešenjima određenih važnih pitanja u odnosu na prethodne verzije.
4. Izostala je neophodna javna rasprava o pravosudnim zakonima, iako su oni od ogromnog značaja za pravnu sigurnost i budućnost cele države.
Neprestano se zalažući za optimalna i primenjiva rešenja u našem budućem pravnom sistemu koja se postižu usaglašavanjem zakona sa Ustavom i našom tradicijom, sa jedne strane i evropskim standardima, sa druge strane, Društvo sudija Srbije smatra da postoje više spornih rešenja u nacrtima pravosudnih zakona ali posebno
N A G L A Š A V A
1. Prava građana na nezavisnog i nepristrasnog sudiju, na pravično suđenje, na pravnu sigurnost i pravnu državu mogu da budu ozbiljno ugrožena ukoliko budu zadržane:
- Neustavne prelazne i završne odredbe Zakona o sudijama kojima je predviđen tzv. opšti reizbor sudija
- Odredba kojom se državi omogućava naplata (regres) isplaćenog iznosa od sudije bez obzira na njegovu krivicu (člana 6 stav 3 istog zakona)
- prelazne odredbe o prvom sazivu Visokog saveta sudstva, tela Ustavom zaduženog da obezbedi samostalnost i nezavisnost sudstva, po kojima sudije neće birati svoje predstavnike za kandidate za članove Visokog saveta sudstva, suprotno evropskim standardima
- Nejasna i neodgovarajuća rešenja materijalnog položaja sudija, suprotno međunarodnim standardima koji predviđaju da se plate sudija moraju regulisati zakonom i zabranjuju snižavanje jednom dostignutog nivoa i da njihove penzije treba da budu jednake, odnosno približne poslednjoj plati
2. Pošto se nacrtom Zakona o sedištima i područjima sudova i javnih tužilaštava predviđa ukidanje pojedinih sudova sa šest i više sudija, neophodno je da budu javno objavljeni kriterijumi za ukidanje određenih sudova, radi ocene efekata ove mere
Društvo sudija Srbije snažno se zalaže za javnu raspravu o setu nacrta pravosudnih zakona radi otklanjanja navedenih nedostataka i dolaženja do najboljih i primenjivih rešenja, u skladu sa Ustavom.
Upravni odbor Društva sudija Srbije